Το
βίντεο εξετάζει το πώς θα πρέπει να έμοιαζε ο ήχος και η μουσική του
αρχαιότερου παγκοσμίως γνωστού τραγουδιού, του οποίου σώζονται πλήρως και οι
στίχοι και η μουσική πάνω σε επιτύμβια κυλινδρική στήλη του 200 πχ. Το τραγούδι
αποτυπώθηκε πάνω στη στήλη από τον Σείκιλος, και ανακαλύφθηκε το 1883 στην
τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τραλλέων της
Μικράς Ασίας. Μάλιστα, κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922
η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού
σπιτιού. Σήμερα βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη.
“Οσον ζής φαίνου,
Μηδέν
όλως σύ λυπού
Προς
ολίγον εστί το ζήν
Το
τέλος ο χρόνος απαιτεί”.
(“Όσο
ζεις, να λάμπεις
Μη
λυπάσαι καθόλου
Η
ζωή είναι σύντομη
Ο
χρόνος οδηγεί στο τέλος”)
Η
αρχαιότερη, ολοκληρωμένη μουσική σύνθεση (με μουσική σημειογραφία) στον κόσμο,
που έχει ανακαλυφθεί, μέχρι τώρα.
Πρόκειται
για επιτάφια επιγραφή που ένας λυρικός ποιητής και μουσικός των ελληνιστικών
χρόνων, ο Σείκιλος, αφιέρωσε στη γυναίκα του, Ευτέρπη, πάνω σε μια μικρή
στρογγυλή μαρμάρινη στήλη, χρονολογούμενη από τον 2ο αι. π.Χ
.Ανακαλύφθηκε
από το W. Μ. Ramsay το 1883, κοντά στις αρχαίες Τράλλεις της Μ. Ασίας. Η στήλη
χάθηκε κατά τη διάρκεια του ολοκαυτώματος της Μικράς Ασίας (1922), αλλά αργότερα
βρέθηκε πάλι, σπασμένη στη βάση της.
Μια
γυναίκα τη χρησιμοποιούσε ως ανθοστήλη στον κήπο της, και η βάση ήταν κομμένη
οριζόντια. Σήμερα εκτίθεται στο εθνικό μουσείο της Δανίας.
Το
ποιητικό κείμενο της επιγραφής αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο, χωρίς
μελωδία, είναι η αφιέρωση.
“Εικών
η λίθος ειμί, τίθησί με Σείκιλος ένθα μνήμης αθανάτου, σήμα πολυχρόνιον”
(Εικόνα
είμαι, αυτή η πέτρα· ο Σείκιλος με αφιερώνει σε αθάνατη μνήμη, ένα μνημείο για
πολλά χρόνια).
Το
δεύτερο μέρος, το κυρίως επιτάφιο, με μουσική, είναι οι στίχοι, την μετάφραση
των οποίων είδαμε στην αρχή.
Το
επιτάφιο τελειώνει με τις λέξεις ” Σείκιλος-Ευτέρ[πη] ” (ο Σείκιλος στην
Ευτέρπη).
Οι
νότες της αρχαιοελληνικής σημειογραφίας δεν ήταν παρά γράμματα που γράφονταν
πάνω από τις συλλαβές των στίχων, ενώ οι χρονικές αξίες συμβολίζονταν με
κάποιες γραμμές που γράφονταν πάνω από τα γράμματα (π.χ. ένας χρόνος = καμία
γραμμή πάνω από το γράμμα, δύο χρόνοι = μία παύλα πάνω από το γράμμα, τρεις
χρόνοι = μια γωνία και ένας κύκλος κτλ.)
Στην
παραπάνω εικόνα διακρίνονται καθαρά τα μουσικά σύμβολά πάνω από τις συλλαβές
και στην κορυφή της σελίδας, η μελωδία “μεταφρασμένη” στη σημερινή δυτική
σημειογραφία.
Το
όνομά του Σεικίλου έγινε γνωστό χάρη σε μια επιτάφια επιγραφή πού βρέθηκε κοντά
στις αρχαίες Τράλλεις της Μ. Ασίας. Tο επιτάφιο του Σεικίλου, χρονολογούμενο
από τον 2ο αι. π.Χ. ως τον 1ο μ.Χ.· ανακαλύφθηκε από το W. Μ. Ramsay το 1883,
χαραγμένο σε επιτύμβια πέτρα, «μια μικρή στρογγυλή μαρμάρινη στήλη, που ανήκε
στον κ. Purser και μεταφέρθηκε από το Αιδίνιο», καθώς έγραφε (Bulletin de
Correspondance Hellenique VIII, 1883, 277). Το Αιδίνιο βρίσκεται κοντά στην
αρχαία πόλη Τράλλεις της Μ. Ασίας, γι” αυτό και το Επιτάφιο είναι γνωστό και ως
Επιγραφή των Τράλλεων (Tralleis Inscription). Η μικρή επιτύμβια στήλη ήταν
εκτεθειμένη ως το 1922 στη συλλογή του Young στον Μπουτζά, προάστιο της
Σμύρνης, όπου ο Laumonier, μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, μπόρεσε να τη φωτογραφίσει.
Για πρώτη φορά, τη δημοσίευσε στο Bulletin de Correspondance Hellenique XLVIII,
50. Η στήλη χάθηκε μετά την πυρπόληση της Σμύρνης, 13 Σεπτ. 1923 (πρβ. Th.
Reinach, La mus. gr. σσ.
191-192· Emile Martin, Trois documents de mus.gr., Παρίσι 1953, σ. 49, και φωτογραφία της στήλης). Η Επιγραφή αποτελείται από δύο μέρη, από
τα οποία το δεύτερο είναι το Επιτάφιο με μουσική· ο Ramsay, ωστόσο, «δεν
κατάλαβε, καθώς γράφει, τη σημασία αυτών των μικρών γραμμάτων που βρίσκονταν
πάνω από τις γραμμές του δεύτερου μέρους». Ο δρ Carl Wessely ήταν ο πρώτος που
ανακάλυψε πως αυτά τα «γράμματα» ήταν στην πραγματικότητα μουσικές νότες·
μετέγραψε τη μουσική στη νεότερη σημειογραφία και δημοσίευσε και τις δύο, την
Επιγραφή και τη μεταγραφή του, με σχόλια στο Antike Reste griechischer Musik
(1891, σσ. 17-26· η μουσική στις σελίδες 21-24). Συζήτησε το θέμα της Επιγραφής
με τον Ch.-Em. Ruelle στη Revue des Etudes Grecques (V, 1892, 265-280). Το
Επιτάφιο δημοσιεύτηκε πολλές φορές· μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες: (1) D.
Β. Monro The Modes of Ancient Greek Music 89-90 (η μεταγραφή Wessely) με μια
σημαντική διόρθωση στο τέλος της τελευταίας λέξης (απαιτεί la-fa δίεση) που
πρότεινε ο J. Α. R. Munro (ό.π. σ. 145)· (2) C. v. Jan, Mus. script. Gr. σσ.
452-453, και Συμπλήρωμα, αρ. 4, Sicili epitaphium σ. 38 (στο Συμπλήρωμα το
τέλος είναι διορθωμένο [οι τρεις νότες, la-fa δίεσ.-mi, αντί la-fa δίεσ.], όπως
στου Monro, παραπάνω)· (3) Th. Reinach La mus. gr. 191-192. Η μελωδία,
αποτελούμενη από 37 νότες συνολικά και με έκταση μιας ογδόης, είναι αυτή
καθαυτή πλήρης και έχει μια ξεχωριστή χάρη για μας. Όπως λέει οReinach, «είναι
το πιο πλήρες και πιο ευανάγνωστο δείγμα της αρχαίας γραφής που έφτασε σε μας«.
Το ποιητικό κείμενο της επιγραφής αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο, χωρίς μουσική,
είναι η αφιέρωση: «Εικών ή λίθος ειμί, τίθησί με Σείκιλος ένθα μνήμης αθανάτου,
σήμα πολυχρόνιον» [Εικόνα είμαι, παρά πέτρα· ο Σείκιλος με τοποθέτησε στη θέση
της αθάνατης μνήμης, ένα μνημείο για πολλά χρόνια]. Το δεύτερο μέρος, το κύριο
επιτάφιο, με μουσική, είναι ένα μικρό εγκώμιο: Οσον ζής φαίνου, Μηδέν όλως σύ
λυπού Προς ολίγον εστί το ζήν Το τέλος ο χρόνος απαιτεί. —————–
Όσο
ζεις, φαίνου [να χαίρεσαι], Μη λυπάσαι διόλου, Η ζωή είναι σύντομη, Ο χρόνος
οδηγεί στο τέλος.
Το
επιτάφιο τελειώνει με τις λέξεις Σείκιλος–Ευτέρ[πη] (ο Σείκιλος στην Ευτέρπη).
Σεικίλου
Σκόλιον 200 π.Χ. – 100 μ.Χ.
eviawelle.gr
http://www.kathimerini.gr/818520/gallery/multimedia/viral/to-arxaiotero-ellhniko-tragoydi-toy-kosmoy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου