Πολλές από τις πιο βασικές λειτουργίες του σώματος ρυθμίζονται από το ενδοκρινικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από οκτώ διαφορετικούς αδένες μέσα σε όλο το σώμα.
Το ενδοκρινικό σύστημα μ’ ένα συνεχή, και κατά κάποιο τρόπο, ήσυχο ρυθμό πραγματοποιεί τη λειτουργία του, εκκρίνοντας υγρούς χημικούς αγγελιοφόρους, που ονομάζονται ορμόνες.
Οι ορμόνες ρυθμίζουν πολλές σημαντικές οργανικές διαδικασίες και λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης, της αναπαραγωγής, του μεταβολισμού, κα.
Ως κύριοι ενδοκρινικοί αδένες, αναφέρονται η υπόφυση, ο θυρεοειδής,οι παραθυρεοειδείς, τα επινεφρίδια και το πάγκρεας, οι ωοθήκες και οι ορχείς.
Στο πάγκρεας, μια ορμόνη αποκαλούμενη ινσουλίνη, παράγεται και εκκρίνεται μέσα στο αίμα. Όταν τα επίπεδα γλυκόζης ή σακχάρων του αίματος φθάνουν πάρα πολύ υψηλά, το πάγκρεας αυξάνει την παραγωγή ινσουλίνης.
Οι χημικές ουσίες που εμπεριέχονται μέσα στην ινσουλίνη αναγκάζουν τα κύτταρα του σώματος να «ανοίξουν», επιτρέποντας σε περισσότερη γλυκόζη από το αίμα να εισχωρήσει μέσα στα κύτταρα. Μ’ αυτό τον τρόπο σταθεροποιείται το ποσό γλυκόζης στο αίμα και διατηρείται επαρκή ενέργεια στα κύτταρα.
Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα για το πώς το ενδοκρινικό σύστημα ρυθμίζει διάφορες σημαντικές λειτουργίες του σώματος.
ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΔΕΝΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΩΜΑ
Οι ορμόνες παράγονται από έναν αριθμό διαφορετικών αδένων και κυττάρων που περιγράφονται συνολικά σαν ενδοκρινικό σύστημα.
Τα περισσότερα ενδοκρινή κύτταρα βρίσκονται σε ομάδες μέσα σε όργανα, όπου η δραστηριότητα των κύριων ενδοκρινικών αδένων, όπως η υπόφυση, ο θυρεοειδής, ο παραθυρεοειδής, τα επινεφρίδια και το πάγκρεας, οι ωοθήκες και οι ορχείς, αφορά κυρίως, στην παραγωγή διαφόρων ορμονών.
Οι ορμόνες μεταφέρονται με την κυκλοφορία του αίματος στους ιστούς –στόχους, οι οποίοι κατόπιν ερεθίζονται ώστε να παράγουν άλλες ορμόνες σε μία αλυσιδωτή αντίδραση.
Οι ενδοκρινείς αδένες τείνουν να είναι τοποθετημένοι ο ένας κοντά στον άλλο στις περιοχές του κεφαλιού, του λαιμού, του στήθους και της κοιλίας.
ΥΠΟΦΥΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ
Η υπόφυση , ένας αδένας στο μέγεθος μπιζελιού, που ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο, έχει το γενικότερο έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους παραγωγής ορμονών.
Η υπόφυση ελέγχει τις δραστηριότητες των άλλων ενδοκρινών αδένων και των ορμονοπαραγωγικών κυττάρων. Ο αδένας αυτός της υπόφυσης εκκρίνει πολλές ορμόνες, μερικές απ’ αυτές επιδρούν σε άλλους αδένες ερεθίζοντας τους ώστε να παράγουν τις δικές τους ορμόνες, ενώ άλλες δρουν άμεσα σε ιστούς και όργανα – στόχους.
Για παράδειγμα, η θυροξίνη επηρεάζει την ταχύτητα του μεταβολισμού, η αντιδιουριτική ορμόνη ρυθμίζει τη συμπύκνωση των ούρων, η λακτογόνος βοηθάει να διεγερθεί η ανάπτυξη του στήθους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και στην παραγωγή γάλακτος κατά την περίοδο του θηλασμού, κ.α.
Αν και δεν αποτελεί αυστηρά τμήμα του ενδοκρινικού συστήματος ο υποθάλαμος λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα. Παράγει ορμόνες που ονομάζονται απελευθερωτικοί παράγοντες και οι οποίες ελέγχουν την υπόφυση.
Ο υποθάλαμος διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο όσον αφορά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας, του ύπνου, της πείνας, της δίψας, του πόνου και του εμετού.
ΕΠΙΦΥΣΗ
Η επίφυση ή κωνάριο βρίσκεται στο κέντρο του εγκεφάλου, κοντά στον υποθάλαμο.
Η επίφυση είναι ο αδένας που παράγει την ορμόνη μελατονίνη.
Η ορμόνη αυτή ελέγχει τους ρυθμούς του σώματος όπως ο ύπνος και η αφύπνιση και μπορεί επίσης να παίζει ρόλο στη σεξουαλική ανάπτυξη.
ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ
Ο θυρεοειδής και οι παραθυρεοειδείς αδένες βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους μέσα στο λαιμό. Ο θυρεοειδής αδένας είναι περιελιγμένος γύρω από το πρόσθιο μέρος της τραχείας. Οι τέσσερις παραθυρεοειδείς αδένες βρίσκονται στο πίσω μέρος του θυρεοειδούς αδένα.
Ο θυρεοειδής αδένας παράγει την ορμόνη θυροξίνη (Τ4) και την περισσότερο ενεργό μορφή της, Τ3, οι οποίες δρουν σε σωματικά κύτταρα για να ρυθμίσουν το μεταβολισμό-τις βιοχημικές διεργασίες που συντελούνται συνεχώς στο ανθρώπινο σώμα- συμπεριλαμβανομένης και της κατανάλωσης ενέργειας.
Ορισμένα θυρεοειδικά κύτταρα εκκρίνουν την ορμόνη καλσιτονίνη, η οποία βοηθάει στην ελάττωση του ασβεστίου στο αίμα, αν οι τιμές ασβεστίου είναι ήδη υψηλές.
Οι παραθυρεοειδείς αδένες παράγουν την παραθυρεοειδική ορμόνη (PTH), η οποία είναι ο κύριος ρυθμιστής των τιμών ασβεστίου στον οργανισμό.
ΑΔΕΝΑΣ ΘΥΜΟΣ
Ο αδένας θύμος έχει το μέγεθος ενός πορτοκαλιού και βρίσκεται λίγες ίντσες κάτω από το λαιμό, πίσω από το στέρνο.
Καθώς ο λιπαρός αυτός ιστός ενισχύεται κατά τη διάρκεια των χρόνων, το χρώμα του αλλάζει και από ρόδινο-γκρίζο κατά την παιδική ηλικία γίνεται κίτρινο κατά τη μέση ηλικία.
Ο αδένας θύμος είναι μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά επίσης, παράγει ορμόνες που ελέγχουν την παραγωγή μιας ομάδας λευκών αιμοσφαιρίων που ονομάζονται κύτταρα Τ.
ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΟΙ ΑΔΕΝΕΣ Ή ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ
Οι επινεφρίδιοι αδένες είναι χρήσιμοι για τις δραστηριότητες της καθημερινότητας, καθώς επίσης και για την αντιμετώπιση των ξαφνικών οργανικών και συναισθηματικών προκλήσεων.
Οι επινεφρίδιοι αδένες συνίστανται από δύο μικρές δομές (τον φλοιό και τον πυρήνα), που στηρίζονται πάνω από τα νεφρά.
Κατά περίοδο άγχους, οι αδένες αυτοί αυξάνουν την παραγωγή της επινεφρίνης (αδρεναλίνη) και της νοραδρεναλίνης, ορμόνες που συμβάλλουν στην αύξηση του ποσοστού του ρυθμού των χτύπων της καρδιάς και την πίεση του αίματός σας και ανοίγουν τις μικρότερες κοιλότητες αέρα στους πνεύμονες.
Αυτές οι ορμόνες επίσης, βοηθούν στο να μετατραπούν τα λίπη και οι πρωτεΐνες στη γλυκόζη και στη ρύθμιση των επιπέδων καλίου και νατρίου στο σώμα.
ΠΑΓΚΡΕΑΣ
Το πάγκρεας αποτελεί μια μαλακή δομή, η οποία και είναι αρκετά μεγάλη συγκρινόμενη με άλλους ενδοκρινείς αδένες. Το πάγκρεας βρίσκεται στο σημείο όπου τελειώνει το στομάχι και αρχίζει το λεπτό έντερο.
Έχει δύο λειτουργείς και δύο τύπους κυττάρων.
Οι πεπτικοί του αδένες παράγουν ένζυμα, τα οποία αποδεσμεύονται μέσα στο έντερο κατά τη διάρκεια της πέψης (χώνεψης).
Εγκλεισμένες σ’ αυτούς τους αδένες υπάρχουν συγκεντρώσεις ενδοκρινικών κυττάρων, οι οποίες ονομάζονται νησίδια του Langerhans.
Τα κύτταρα αυτά παράγουν ινσουλίνη και γλυκαγόνη, δύο ορμόνες οι οποίες ρυθμίζουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο σώμα και άλλες ορμόνες οι οποίες συμβάλλουν στην πέψη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου