ΕΠΙΤΑΦΙΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ ΤΟΝ 1ο ΑΙ. μ.Χ.
Με ένα κόκκινο φουστανάκι, σαν αυτά που φορούσαν οι νύφες στην αρχαιότητα, με τα μαλλιά της πιασμένα πίσω σε δύο κοτσιδάκια, μύτη γαλλική κι όμορφα σαν γραμμένα φρύδια, έφυγε από τη ζωή η 7χρονη Ψυχή Στασίμη, τον 1ο αιώνα μ.Χ.
Ηταν ένα χαριτωμένο κοριτσάκι από τη Μήλο, εύπορης φιλορωμαϊκής οικογένειας. Η μητέρα της ήταν ανύπαντρη, ίσως γιατί ο σύντροφός της ήταν δούλος και η ίδια απελεύθερη, δηλαδή είχε κερδίσει για κάποιο λόγο την ελευθερία της.
Πριν τα 3 χρόνια
Η παιδική θνησιμότητα εκείνη την εποχή, γύρω στο 40 μ.Χ. που υπολογίζεται πως έζησε η Ψυχή, ήταν πολύ μεγάλη. Το 50% των νηπίων πέθαιναν πριν κλείσουν τα 3 τους χρόνια. Η ονοματοδοσία τους γινόταν την 9η ημέρα της γέννησης των κοριτσιών και τη 10η των αγοριών.
Η Ψυχή ήταν 6-7 χρόνων όταν την έχασαν οι δικοί της, οι οποίοι την πένθησαν όπως συνήθιζαν και οι πλούσιοι Ρωμαίοι, θα πει απόψε στις 7.30 μ.μ. η αρχαιολόγος δρ Ιωάννα Μέννενγκα, στο πλαίσιο των διαλέξεων των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (Τοσίτσα 1), αναφερόμενη στα παιδικά πορτρέτα και τα ταφικά έθιμα της εποχής. Γιατί «επί Αυγούστου εμφανίζονται ολόγλυφες παιδικές προτομές, είδος που παραμένει σπάνιο» όπως η ίδια υποστηρίζει. Το συγκεκριμένο είναι από παριανό λυχνίτη και ακολουθεί τις αρχές των εργαστηρίων της Μικράς Ασίας. Παρόμοια πορτρέτα «στόλιζαν» κόγχες οικογενειακών τάφων της ρωμαιοκρατίας.
Στις αποθήκες
Το κοριτσάκι αυτό από τις Κυκλάδες δεν βρίσκεται στις αίθουσες αλλά στις αποθήκες του μουσείου. «Εκτέθηκε γύρω στο 1920, αλλά εκτοπίστηκε από δυναστικά πορτρέτα επωνύμων, αυτοκρατόρων και αυλικών».
Η ιστορία της προτομής έχει ως εξής: Αγοράστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τη Μήλο αντί 250 δρχ. Το γλυπτό έχει φυσικό μέγεθος (ύψος 0,33 μ.) και σώζει το χρώμα με το οποίο δηλώνονταν τα χαρακτηριστικά του προσώπου και τα μαλλιά. «Το δεξιό μάτι περιγράφει μελανή γραμμή, όπως βάφουν οι κοπέλες τα μάτια τους σήμερα και όπως έκαναν και τότε, ενώ πυκνές πινελιές αποδίδουν τις βλεφαρίδες. Η ίριδα δηλώνεται επίσης με μελανό χρώμα ενώ η διεσταλμένη κόρη παραμένει λευκή, αποδίδοντας την αντανάκλαση του φωτός δίνοντας έτσι ζωντάνια στο βλέμμα» σύμφωνα με την κ. Μέννενγκα.
Από την καλή διατήρηση των χρωμάτων, τεκμαίρεται ότι «η προτομή δεν πρέπει να είχε αποτεθεί σε ανοικτή ναόσχημη κατασκευή (σαν εικονοστάσι), αλλά σε χτιστό τάφο, όπως συνηθιζόταν στην Ελλάδα. Οι κτιστοί τάφοι, αποτελούμενοι από έναν ή δύο θαλάμους με κόγχες στους τοίχους για την ένθεση τεφροδόχων αγγείων ή με τάφους σκαμμένους στο δάπεδο ή με ακόσμητες κατά το πλείστον σαρκοφάγους τοποθετημένες πλάι στους τοίχους, βρίσκονταν συνήθως σε οργανωμένα νεκροταφεία εκτός πόλεως.
Είχαν καμαροσκέπαστη οροφή και ένα μικρό προθάλαμο, όπου συγκεντρώνονταν οι συγγενείς στα νεκρόδειπνα (μνημόσυνα). Τον τάφο της Ψυχής φαντάζομαι παρόμοιο με οικογενειακό τάφο βετεράνων του Αυγούστου στην Πάτρα, όπου σε κόγχες βρέθηκαν οι προτομές μητέρας και κόρης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου