ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΒΕΤΖΟΓΛΟΥ
Για πρώτη φορά ειδικοί επιστήμονες κατάφεραν να συνδυάσουν τις δύο θεραπείες του μέλλοντος - τη γονιδιακή με τα βλαστοκύτταρα - και να θεραπεύσουν πειραματόζωα με νόσο του ήπατος.
Όταν κάποιος νοσεί, τότε και το γενετικό του υλικό (DNA) έχει πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι εάν οι ειδικοί πάρουν βλαστοκύτταρα από τον ασθενή, θα μπορούν να αναπτύξουν νέα κύτταρα στον οργανισμό του, στα οποία όμως θα είναι «καταγεγραμμένη» η ασθένεια. Με τη νέα μέθοδο, οι ειδικοί ξεπερνούν αυτό τον σκόπελο.
Επιστήμονες από τον μη κερδοσκοπικό φορέα «Wellcome Trust Sanger Institute» της Βρετανίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, έκαναν μελέτη στην κιρρωτική νόσο του ήπατος, μια γενετική ασθένεια που προσβάλει ένα άτομα στα 2.000 στην Ευρώπη. Προκαλείται από μια μεταλλαγή σε ένα μόνο ζεύγος των «γραμμάτων» (βάσεων), από τα έξι δισεκατομμύρια που συνθέτουν το γενετικό κώδικα.
Λόγω της πάθησης, ο οργανισμός κρατά εγκλωβισμένη στο ήπαρ την πρωτεΐνη αντιθρυψίνη, η οποία προστατεύει το ίδιο το όργανο και τους πνεύμονες. Η μόνη θεραπεία είναι η μεταμόσχευση ήπατος, η οποία όμως απαιτεί φαρμακευτική αγωγή εφόρου ζωής για την αποτροπή της απόρριψης του μοσχεύματος.
Η ερευνητική ομάδα πήρε δερματικά κύτταρα ασθενούς και τα μετέτρεψε σε βλαστοκύτταρα. Χρησιμοποιώντας ένα μοριακό «νυστέρι», οι επιστήμονες αφαίρεσαν τη μετάλλαξη και τοποθέτησαν το σωστό «γράμμα» στη θέση του, διορθώνοντάς την. Στη συνέχεια, τοποθέτησαν τα βλαστικά κύτταρα στο ήπαρ, όπου παρέμειναν, ωρίμασαν και μετατράπηκαν σε ηπατικά κύτταρα.
Σε πείραμα που έγινε σε ποντίκια, το ήπαρ λειτουργούσε κανονικά ύστερα από έξι εβδομάδες.
Απεριόριστες δυνατότητες
«Οι δυνατότητες που θα έχουμε με τον συνδυασμό των πιο εξελιγμένων θεραπειών είναι απεριόριστες», δήλωσε ο καθηγητής Ντέιβιντ Λόμας, επικεφαλής της μελέτης.
Θα μπορούσαν για παράδειγμα ασθενείς που έχουν κατεστραμμένα κύτταρα ή ιστούς οργάνων και πρέπει να κάνουν μεταμόσχευση, να χρησιμοποιούν νέα κύτταρα για μεταμόσχευση, τα οποία μάλιστα θα είναι δικά τους και δεν θα τα απορρίπτει ο οργανισμός τους ως ξένα.
Ωστόσο, οι επιστήμονες εκφράζουν επιφυλάξεις, όπως άλλωστε για κάθε τι νέο στο θεραπευτικό τομέα, και τονίζουν πως πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα πειράματα σε ζώα πριν περάσουν στις πρώτες δοκιμές σε ανθρώπους.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα συναντήσουμε στη νέα μέθοδο, είναι το κόστος», σχολίασε ο πιο αισιόδοξος καθηγητής Ρόμπιν Αλί, που επίσης συμμετείχε στη μελέτη.
Ενήλικα και εμβρυϊκά
Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες βλαστοκυττάρων. Τα εμβρυϊκά που λαμβάνονται κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης του εμβρύου, και τα ενήλικα που βρίσκονται σε περιορισμένη ποσότητα στους ιστούς του ενήλικου ατόμου.
Tα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα διαφέρουν από τα ενήλικα ως προς την ικανότητα πολλαπλασιασμού, καθώς διαιρούνται ταχύτερα και επομένως μπορούν να ανανεώνονται αποτελεσματικότερα. Επίσης, διαφέρουν ως προς τη δυνατότητα διαφοροποίησης σε περισσότερα είδη κυττάρων, δηλαδή μπορούν να μετατραπούν ευκολότερα σε νευρικά, δερματικά, ηπατικά κ.λπ..
Τα ενήλικα βλαστοκύτταρα διαφοροποιούνται κυρίως σε κύτταρα του ιστού από τον οποίο προήλθαν. Δηλαδή τα βλαστοκύτταρα του εγκεφάλου διαφοροποιούνται υπό κανονικές συνθήκες σε νευρικά κύτταρα και όχι σε κύτταρα της καρδιάς. Από τη φύση τους τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα έχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες σε θεραπευτικές εφαρμογές.
Όταν κάποιος νοσεί, τότε και το γενετικό του υλικό (DNA) έχει πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι εάν οι ειδικοί πάρουν βλαστοκύτταρα από τον ασθενή, θα μπορούν να αναπτύξουν νέα κύτταρα στον οργανισμό του, στα οποία όμως θα είναι «καταγεγραμμένη» η ασθένεια. Με τη νέα μέθοδο, οι ειδικοί ξεπερνούν αυτό τον σκόπελο.
Επιστήμονες από τον μη κερδοσκοπικό φορέα «Wellcome Trust Sanger Institute» της Βρετανίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, έκαναν μελέτη στην κιρρωτική νόσο του ήπατος, μια γενετική ασθένεια που προσβάλει ένα άτομα στα 2.000 στην Ευρώπη. Προκαλείται από μια μεταλλαγή σε ένα μόνο ζεύγος των «γραμμάτων» (βάσεων), από τα έξι δισεκατομμύρια που συνθέτουν το γενετικό κώδικα.
Λόγω της πάθησης, ο οργανισμός κρατά εγκλωβισμένη στο ήπαρ την πρωτεΐνη αντιθρυψίνη, η οποία προστατεύει το ίδιο το όργανο και τους πνεύμονες. Η μόνη θεραπεία είναι η μεταμόσχευση ήπατος, η οποία όμως απαιτεί φαρμακευτική αγωγή εφόρου ζωής για την αποτροπή της απόρριψης του μοσχεύματος.
Η ερευνητική ομάδα πήρε δερματικά κύτταρα ασθενούς και τα μετέτρεψε σε βλαστοκύτταρα. Χρησιμοποιώντας ένα μοριακό «νυστέρι», οι επιστήμονες αφαίρεσαν τη μετάλλαξη και τοποθέτησαν το σωστό «γράμμα» στη θέση του, διορθώνοντάς την. Στη συνέχεια, τοποθέτησαν τα βλαστικά κύτταρα στο ήπαρ, όπου παρέμειναν, ωρίμασαν και μετατράπηκαν σε ηπατικά κύτταρα.
Σε πείραμα που έγινε σε ποντίκια, το ήπαρ λειτουργούσε κανονικά ύστερα από έξι εβδομάδες.
Απεριόριστες δυνατότητες
«Οι δυνατότητες που θα έχουμε με τον συνδυασμό των πιο εξελιγμένων θεραπειών είναι απεριόριστες», δήλωσε ο καθηγητής Ντέιβιντ Λόμας, επικεφαλής της μελέτης.
Θα μπορούσαν για παράδειγμα ασθενείς που έχουν κατεστραμμένα κύτταρα ή ιστούς οργάνων και πρέπει να κάνουν μεταμόσχευση, να χρησιμοποιούν νέα κύτταρα για μεταμόσχευση, τα οποία μάλιστα θα είναι δικά τους και δεν θα τα απορρίπτει ο οργανισμός τους ως ξένα.
Ωστόσο, οι επιστήμονες εκφράζουν επιφυλάξεις, όπως άλλωστε για κάθε τι νέο στο θεραπευτικό τομέα, και τονίζουν πως πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα πειράματα σε ζώα πριν περάσουν στις πρώτες δοκιμές σε ανθρώπους.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα συναντήσουμε στη νέα μέθοδο, είναι το κόστος», σχολίασε ο πιο αισιόδοξος καθηγητής Ρόμπιν Αλί, που επίσης συμμετείχε στη μελέτη.
Ενήλικα και εμβρυϊκά
Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες βλαστοκυττάρων. Τα εμβρυϊκά που λαμβάνονται κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης του εμβρύου, και τα ενήλικα που βρίσκονται σε περιορισμένη ποσότητα στους ιστούς του ενήλικου ατόμου.
Tα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα διαφέρουν από τα ενήλικα ως προς την ικανότητα πολλαπλασιασμού, καθώς διαιρούνται ταχύτερα και επομένως μπορούν να ανανεώνονται αποτελεσματικότερα. Επίσης, διαφέρουν ως προς τη δυνατότητα διαφοροποίησης σε περισσότερα είδη κυττάρων, δηλαδή μπορούν να μετατραπούν ευκολότερα σε νευρικά, δερματικά, ηπατικά κ.λπ..
Τα ενήλικα βλαστοκύτταρα διαφοροποιούνται κυρίως σε κύτταρα του ιστού από τον οποίο προήλθαν. Δηλαδή τα βλαστοκύτταρα του εγκεφάλου διαφοροποιούνται υπό κανονικές συνθήκες σε νευρικά κύτταρα και όχι σε κύτταρα της καρδιάς. Από τη φύση τους τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα έχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες σε θεραπευτικές εφαρμογές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου