~ * Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ * ~

Η ιστορική βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο, υπήρξε η κυριότερη πνευματική εστία τηε ελληνιστικής εποχής και η ιστορία της είναι συνυφασμένη με την προσπάθεια διάδοσης, συγκέντρωσης και φιλολογικής αποκατάστασης των λογοτεχνικών κειμένων της κλασικής αρχαιότητας.

Η βιβλιοθήκη αποτελούσε τμήμα του περίφημου Μουσείου της πόλης, που είχε ιδρύσει με την παρότρυνση του Δημήτριου του Φαληρέα ο Πτολεμαίος Σωτήρας, και σύντομα εμπλουτίστηκε με πολυάριθμες συλλογές πολύτιμων βιβλίων.Σύμφωνα με τις παραδόσεις, την εποχή του θανάτου του Πτολεμαίου Α΄ αριθμούσε 200.000 τόμους , ενώ την περίοδο της ακμής έφτασε τους 700.000. Επιμελητές διετέλεσαν επιφανείς λόγιοι που καλλιέργησαν με μεθοδικό και συστηματικό τρόπο την επιστήμη της φιλολογίας και έθεσαν τις βάσεισ για την κριτική μελέτη των αρχαίων κειμένων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο Ζηνόδοτος ο Εφέσιος, που αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο έργο του κριτικού υπομνηματισμού των ομηρικών επών και οι συνεχιστές τις προσπάθειας του , Αριστοφάνης ο Βυζάντιος και Αρίσταρχος ο Σαμοθράξ, που επιδόθηκαν στην κριτική αποκατάσταση κι εκείνοι των ομηρικών επών.Επίσεις , ιδιαίτερη φροντίδα δόθηκε στην καταγράφη και ταξινίμηση των πολυάριθμων βιβλίων.Στον τομέα αυτό διακρίθηκαν ο Αλέξανδρος ο Αιτωλός, στον οποίο ανέθεσε ο Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος την κατάταξη όλων των έργων των μεγάλων τραγικών, ο τραγικός ποιητής Λυκόφρων ο Χαλκιδεύς, που ταξινόμησε τα έργα των κωμικών και ο Καλλίμαχος που συγκρότησε ένα πίνακα 120 βιβλίων , με βάση το λογοτεχνικό είδος που άνηκαν και με την ποιότητα των κειμένων τους.

Η βιβλιοθήκη δεν υπήρξε όμως μόνο κέντρο της φιλολογικής έρευνας, αλλά και των αποκαλούμενων πρακτικών επιστημών.Ο Ευκλείδης, ο Αρχιμήδης και ο Απολλώνιος ο Περγαίος έθεσαν τις θεμελιώδεις αρχές της γεωμετρίας, ο Ερατοσθένης επινόησε ολοκληρωμένο σύστημα γεωγραφίας, στηριζόμενος στα μαθηματικά, ο Αρχιμήδης συνέβαλε αποφασιστικά στην προώθηση της φυσικής και της μηχανικής, ενώ ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, ο Ίππαρχος, ο Σωσιγένης και ο Πτολεμαίος προέβησαν στις πρώτες μαθηματικά εδραιωμένες παρατηρήσεις των ουράνιων φαινομένων, χρησιμοποιώντας μάλιστα για την πραγματοποίηση τους διάφορα αστρονομικά όργανα.Εντυπωσιακή επίσης ήταν και η πρόοδος που συντελέστηκε στον τομέα της ιατρικής επιστήμης, με πρωτεργάτες τον Ερασίστρατο και τον Ηρόφιλο.

Παρά το γεγονός ότι η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας υπήρξε δημιούργημα μιας εποχής όπου η επίδραση του κριτικού πνεύματος και η πανεπιστημιακή λογιοσύνη ήταν εμφανείς , στο ιδιαίτερο περιβάλλον της αναπτύχθηκε έντονη λογοτεχνική και φιλοσοφική δραστηριότητα που χαρακτηρίστηκε από την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς των κλασικών χρόνων.Βασικά μυθολογικά λογοτεχνικά μοτίβα επανήλθαν στο έργο των Αλεξανδρινών συγγραφέων.

Η βιβλιοθήκη άκμασε ιδιαίτερα την εποχή της δυναστείας των Λαγιδών. Ο Πτολεμαίος ο Γ ο Ευεργέτης είχε επικυρώσει την κατάσχεση όλων των χειρογράφων των πλοίων που κατέπλεαν στο λιμάνι της πόλης του, με αντάλλαγμα την επίδοση αντιγράφων στους ιδιοκτήτες τους και είχε κατορθώσει να αποκτήσει τα πρωτότυπα των έργων απο τρείς μεγάλους τραγικούς ποιητές.Άλλος Λαγίδης , στο πλαίσιο του παλαιού πνευματικού ανταγωνισμού με την Πέργαμο, είχε απαγορεύσει την εξαγωγή παπύρου, ενώ επί Κλεοπάτρας ο Μάρκος Αντώνιος δώρισε , όπως λέγετε τη βιβλιοθήκη της πόλης αυτής στην Αίγυπτο.

Το 48 π.χ. η πυρπόληση του ρωμαϊκού στόλου απο τον Ιούλιο Καίσαρα είχε ως συνέπεια τη μετάδωση της φωτιάς στη βιβλιοθήκη του Μουσείου, που καταστράφηκε ολοσχερώς.Αργότερα ανασυγκροτήθηκε, αλλά το 391 μ. Χ. πυρπολύθηκε απο τους χριστιανούς, έπειτα απο τη διαταγή του αυτοκράτορα Θεοδόσιου να καταστραφούν όλα τα εθνικά οικοδομήματα της Βυζαντινής επικράτειας.

Στις 16 Οκτωμβρίου του 2002 εγκαινιάστηκε η σύνχρονη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας,που ανεγέρθηκε κοντά στη θέση της παλαιότερης.Για την κατασκευή της συνεισέφεραν οικονομικά διάφορες ευρωπαϊκές χώρες , μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα και πολλές αραβικές, υπό την Αιγίδα της ΟΥΝΕΣΚΟ.Έχει σχήμα κεκλιμένου δίσκου που συμβολίζει τον Ήλιο και στεγάζει πέντε ερευνητικά κέντρα, τρία μουσεία, πέντε γκαλερί, ταινιοθήκα, δισκοθήκη, συνεδριακό κέντρο, αμφιθέατρο και πλανητάριο.

Η νέα βιβλιοθήκη φιλοδοξεί να να συνεχίσει την πορεία της φημισμένης βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, αποτελώντας διεθνή τόπο συνάντησης και πολιτισμών ,καθώς επίσης χώρο συγκέντρωσεις και διαφύλαξης του ανθρώπινου πνεύματος απο την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Η χωρητικότητα της προβλέπει 8 εκατ. τόμους, 4.000 περιοδικά, 50.000χάρτες, 100.000 χειρόγραφα, ψηφιακό αρχείο 200.000 θεμάτων και 50.000 μαγνητοταινίες.

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΑ ΔΟΜΗ