Ένα ζευγάρι από γιγάντιες «φυσαλίδες» που εκπέμπουν ακτίνες γάμμα περιβάλλει την καρδιά του Γαλαξία μας, αποκάλυψε διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA. Η άγνωστη ως σήμερα δομή εκτείνεται σε απόσταση 50.000 φωτός και, αν και αόρατη, καταλαμβάνει το μισό ορατό ουρανό.
Αν και η φύση των φυσαλίδων παραμένει άγνωστη, οι ερευνητές εικάζουν ότι θα μπορούσαν να δημιουργήθηκαν είτε από τη μαύρη τρύπα που είναι γνωστό ότι κρύβεται στην καρδιά του Μίλκι Ουέι, είτε σε έναν παροξυσμό σχηματισμού νέων άστρων πριν από μερικά εκατομμύρια χρόνια.
Η ανακάλυψη έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση στο Astrophysical Journal.
Άγνωστη πηγή ενέργειας
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi της NASA ανακάλυψε τις δύο σφαιρικές περιοχές καταγράφοντας τη λάμψη τους στην περιοχή των ακτίνων γάμμα, οι οποίες μεταφέρουν περισσότερη ενέργεια από κάθε άλλη μορφή φωτός.
Οι δύο σφαίρες εκτείνονται από τον αστερισμό του της Παρθένου μέχρι τον αστερισμό του Γερανού, απόσταση που αντιστοιχεί στο μισό του ουρανόύ. Οι δύο δομές έχουν επίσης ασυνήθιστη θέση, καθώς βρίσκονται εκατέρωθεν του γαλαξιακού δίσκου. «Αυτό που βλέπουμε είναι δύο φυσαλίδες που εκπέμπουν ακτίνες-γ οι οποίες εκτείνονται 2.500 έτη φωτός βόρεια και νότια του γαλαξιακού κέντρου» αναφέρει ο Νταγκ Φίνκμπεϊνερ του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, ο πρώτος που εντόπισε τις φυσαλίδες.
Η εκπομπή ακτίνων γάμμα οφείλεται σε ηλεκτρόνια που συγκρούονται με φωτόνια σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός. Όμως η πηγή αυτών των ηλεκτρονίων υψηλής ενέργειας παραμένει άγνωστη. «Οι φυσαλίδες φαίνεται πως έχουν καλά ορισμένες άκρες. Το σχήμα και οι εκπομπές της δομής υποδηλώνουν ότι σχηματίστηκε ως αποτέλεσμα μιας μεγάλης και σχετικά γρήγορης απελευθέρωσης ενέργειας -η πηγή της οποίας παραμένει μυστηριώδης» αναφέρει ανακοίνωση της NASA.
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η ενέργεια αυτή απελευθερώθηκε από υλικό που έπεσε κάποτε μέσα στη μαύρη τρύπα του Γαλαξία. Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις για μια τέτοια δραστηριότητα στον Μίλκι Ουέι όπως τον βλέπουμε σήμερα, οι αστρονόμοι έχουν καταγράψει πίδακες ακτινοβολίας και σωματιδίων οι οποίοι τροφοδοτούνται από σύννεφα αερίου καθώς χάνονται σε μαύρες τρύπες άλλων γαλαξιών.
Μια άλλη εξήγηση είναι ότι η ενέργεια των φυσαλίδων προκλήθηκε από μια ξαφνική και μαζική ανάφλεξη νέων άστρων κοντά στο γαλαξιακό κέντρο, από την οποία σχηματίστηκαν ολόκληρα αστρικά σμήνη.
Όπως σχολίασε ο Ντέιβιντ Σπέργκελ, μέλος της ερευνητικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον, «όποια κι αν είναι η πηγή ενέργειας που κρύβεται πίσω από τις φυσαλίδες, σίγουρα συνδέεται με πολλά βαθιά ερωτήματα στην Αστροφυσική».
Αν και η φύση των φυσαλίδων παραμένει άγνωστη, οι ερευνητές εικάζουν ότι θα μπορούσαν να δημιουργήθηκαν είτε από τη μαύρη τρύπα που είναι γνωστό ότι κρύβεται στην καρδιά του Μίλκι Ουέι, είτε σε έναν παροξυσμό σχηματισμού νέων άστρων πριν από μερικά εκατομμύρια χρόνια.
Η ανακάλυψη έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση στο Astrophysical Journal.
Άγνωστη πηγή ενέργειας
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi της NASA ανακάλυψε τις δύο σφαιρικές περιοχές καταγράφοντας τη λάμψη τους στην περιοχή των ακτίνων γάμμα, οι οποίες μεταφέρουν περισσότερη ενέργεια από κάθε άλλη μορφή φωτός.
Οι δύο σφαίρες εκτείνονται από τον αστερισμό του της Παρθένου μέχρι τον αστερισμό του Γερανού, απόσταση που αντιστοιχεί στο μισό του ουρανόύ. Οι δύο δομές έχουν επίσης ασυνήθιστη θέση, καθώς βρίσκονται εκατέρωθεν του γαλαξιακού δίσκου. «Αυτό που βλέπουμε είναι δύο φυσαλίδες που εκπέμπουν ακτίνες-γ οι οποίες εκτείνονται 2.500 έτη φωτός βόρεια και νότια του γαλαξιακού κέντρου» αναφέρει ο Νταγκ Φίνκμπεϊνερ του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, ο πρώτος που εντόπισε τις φυσαλίδες.
Η εκπομπή ακτίνων γάμμα οφείλεται σε ηλεκτρόνια που συγκρούονται με φωτόνια σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός. Όμως η πηγή αυτών των ηλεκτρονίων υψηλής ενέργειας παραμένει άγνωστη. «Οι φυσαλίδες φαίνεται πως έχουν καλά ορισμένες άκρες. Το σχήμα και οι εκπομπές της δομής υποδηλώνουν ότι σχηματίστηκε ως αποτέλεσμα μιας μεγάλης και σχετικά γρήγορης απελευθέρωσης ενέργειας -η πηγή της οποίας παραμένει μυστηριώδης» αναφέρει ανακοίνωση της NASA.
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η ενέργεια αυτή απελευθερώθηκε από υλικό που έπεσε κάποτε μέσα στη μαύρη τρύπα του Γαλαξία. Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις για μια τέτοια δραστηριότητα στον Μίλκι Ουέι όπως τον βλέπουμε σήμερα, οι αστρονόμοι έχουν καταγράψει πίδακες ακτινοβολίας και σωματιδίων οι οποίοι τροφοδοτούνται από σύννεφα αερίου καθώς χάνονται σε μαύρες τρύπες άλλων γαλαξιών.
Μια άλλη εξήγηση είναι ότι η ενέργεια των φυσαλίδων προκλήθηκε από μια ξαφνική και μαζική ανάφλεξη νέων άστρων κοντά στο γαλαξιακό κέντρο, από την οποία σχηματίστηκαν ολόκληρα αστρικά σμήνη.
Όπως σχολίασε ο Ντέιβιντ Σπέργκελ, μέλος της ερευνητικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον, «όποια κι αν είναι η πηγή ενέργειας που κρύβεται πίσω από τις φυσαλίδες, σίγουρα συνδέεται με πολλά βαθιά ερωτήματα στην Αστροφυσική».
Κάτι σπουδαίο συμβαίνει στο κέντρο του γαλαξία μας και οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμα να το αποκρυπτογραφήσουν. Αμερικανοί αστρονόμοι εντόπισαν κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας δύο τεράστιες, άγνωστης προέλευσης, δομές που μοιάζουν με «ενεργειακές φυσαλίδες» και οι οποίες εκπέμπουν πανίσχυρες ακτίνες-γ. Οι «φυσαλίδες» αυτές περιέχουν ασύλληπτη ενέργεια ισοδύναμη με 100.000 εκρήξεις σούπερ-νόβα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ανακάλυψη έγινε αρχικά από τον Νταγκ Φινκμπάινερ του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν και παρουσιάζεται στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal», σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης».
Οι δύο «φυσαλίδες», που φαίνεται να διαθέτουν καλά προσδιορισμένα εξωτερικά περιγράμματα και καλύπτονται πίσω από μια «ομίχλη» ακτινών γάμα, καταλαμβάνουν μια πελώρια έκταση 50.000 ετών φωτός, 25.000 έτη βόρεια του κέντρου του γαλαξία και άλλα 25.000 έτη νότια από αυτό. Μπορεί να εκπέμφθηκαναπό μια έκρηξη σωματιδίων από την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που εκτιμάται ότι βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία μας ή να δημιουργούνται από ένα κύμα γεννήσεων και θανάτων άστρων στο γαλαξιακό κέντρο.
Το φαινόμενο είναι τόσο εκτεταμένο, που, όπως συνειδητοποίησαν οι αστρονόμοι, καλύπτει περισσότερο από το μισό ουρανό της Γης (από τον αστερισμό της Παρθένου έως αυτόν του Γερανού) και μπορεί να έχει ηλικία εκατομμυρίων ετών.
«Δεν καταλαβαίνουμε πλήρως τη φύση ή την προέλευση τους (σ.σ. των φυσαλίδων)», δήλωσε ο Φινκμπάινερ, ο οποίος έκανε την ανακάλυψη με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου «Φέρμι» της NASA, που αποτελεί το πιο ευαίσθητο όργανο που έχει ποτέ εκτοξευθεί στο διάστημα για την ανίχνευση ακτινών-γ, οι οποίες αποτελούν την υψηλότερης ενέργειας μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στο σύμπαν. Το τηλεσκόπιο (στο οποίο έχουν συμβάλει επιστήμονες από πολλές ευρωπαϊκές χώρες) από το 2008 «χτενίζει» ολόκληρο τον ουρανό κάθε τρεις ώρες και αναμένεται να κάνει κι άλλες σημαντικές ανακαλύψεις στο μέλλον.
«Ουάου! Και νομίζαμε ότι ξέραμε πολλά για το δικό μας γαλαξία», σχολίασε ο αστροφυσικός Ντέηβιντ Σπέργκελ του πανεπιστημίου Πρίνστον, ο οποίος επεσήμανε ότι οι «φυσαλίδες» φαίνεται να είναι μεγάλες όσο ολόκληρος ο γαλαξίας μας και, παρόλα αυτά, δεν είχαν εντοπιστεί μέχρι σήμερα. «Είναι άλλη μια απόδειξη ότι το σύμπαν είναι γεμάτο εκπλήξεις», πρόσθεσε ο επικεφαλής αστροφυσικός της NASA Γιον Μόρσε.
Μέχρι τώρα τις μυστηριώδεις «φυσαλίδες» έκρυβε η «ομίχλη» που δημιουργείται όταν σωματίδια που κινούνται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός αλληλεπιδρούν με το φως και τα διαστρικά αέρια του γαλαξία μας. Όταν ένα ηλεκτρόνιο που κινείται σχεδόν τόσο γρήγορα όσο και το φως, συγκρούεται με ένα φωτόνιο χαμηλής ενέργειας, η σύγκρουση επιβραδύνει ελαφρά το ηλεκτρόνιο και παράλληλα αυξάνει τρομερά την ενέργεια του φωτονίου στο επίπεδο μιας ακτίνας-γ.
www.tovima.gr